Wykładem prof. Aleksandra Skotnickiego pt. "Kopernik w Krakowie. Kraków Kopernikowi", który został wygłoszony 26 stycznia w Librarii Collegium Maius UJ symbolicznie zainaugurowano krakowskie obchody Roku Mikołaja Kopernika organizowane z okazji przypadającej w 2023 roku 550. rocznicy urodzin wybitnego astronoma.

Ich kulminacją będzie Światowy Kongres Kopernikański, który zagości w trzech polskich ośrodkach uniwersyteckich najsilniej związanych z Mikołajem Kopernikiem – Toruniu, Krakowie i Olsztynie, ale wydarzenia uświetniające rocznicę zaplanowano w ciągu całego roku.

Mikołaj Kopernik, z urodzenia torunianin, swoje pierwsze kroki na drodze naukowej kariery postawił w Krakowie, w pierwszym i wtedy jedynym w Polsce uniwersytecie. Jak później miał powiedzieć – Toruń był jego kołyską, a Kraków siedliskiem nauki. Jego dalsze losy zawiodły go do Bolonii, Padwy i Ferrary, następnie Olsztyna, Fromborka, Lidzbarka Warmińskiego, przy czym w każdym z tych miejsc realizował się w różnych rolach – astronoma, medyka, ekonomisty, zarządcy, dowódcy wojskowego, ale to kilkuletni pobyt w ówczesnej stolicy potężnego państwa polskiego na trwałe zapisał się zarówno w jego życiorysie, jak i historii uczelni, miasta i kraju. Jego geniusz fetowany był w ciągu wieków na różne sposoby, przy czym im bliżej współczesności, tym objawiały się większe ambicje pozostawienia trwałego, fizycznego śladu tego świętowania.

Wykład prof. Skotnickiego przebiegał chronologicznie – od przybliżenia okoliczności przyjazdu braci Andrzeja i Mikołaja Koperników do Krakowa i ich relacji rodzinnych, poprzez opis historyczny ziem i władców polskich przełomu XV i XVI wieku, peregrynacje Mikołaja, aż po ślady, które po sobie pozostawił i nowożytne pomysły upamiętnienia jego obecności w różnych miejscach w Polsce i za granicą. Ważnym punktem  wystąpienia było zarysowanie historii recepcji idei kopernikańskich.

Prof. Skotnicki przypomniał, że w roku 1551, czyli 8 lat po śmierci Kopernika, astronom krakowski Hilary z Wiślicy, w oparciu o tablice Kopernika sporządził almanach astronomiczny. W latach 1578 – 1580 Walenty Fontana, matematyk, astronom, astrolog, lekarz, a także sześciokrotny rektor Akademii Krakowskiej, po raz pierwszy w świecie wykładał zasady systemu heliocentrycznego na katedrze uniwersyteckiej w Krakowie.

W kolejnym stuleciu, w latach 1615-1628, Jan Brożek - matematyk i profesor Akademii Krakowskiej udał się do Fromborka celem zebrania pism i pamiątek po Koperniku, efektem czego  było napisanie przez niego obszernego biogramu wielkiego astronoma.

Jeśli chodzi o materialne upamiętnienie Kopernika, to wskazać należy rok 1581, kiedy Marcin Kromer, kanonik krakowski, historyk i geograf, ówczesny biskup warmiński funduje w katedrze we Fromborku marmurowe epitafium poświęcone Kopernikowi. W 1822 roku  Sebastian Sierakowski, rektor UJ funduje pomnik Kopernika z czarnego marmuru w kolegiacie uniwersyteckiej św. Anny w Krakowie.

Więcej szczegółów oraz zdjęcia na stronie www.uj.edu.pl.